Δύο κορυφαία στελέχη της Ιαπωνικής μάρκας, ο Tom Matano – ένας από τους ιδρυτές του MX-5 – και ο Jo Stenuit – Διευθυντής Σχεδιασμού της Mazda Motor Ευρώπης – συνομιλούν για τα στοιχεία που κάνουν το design της Mazda τόσο μοναδικό, καθώς και για το ποιες είναι οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ των διαφορετικών γενιών σχεδιαστών. Το καλοκαίρι του 2022, ο Matano και ο Stenuit συναντήθηκαν στο μουσείο EYE Film στο Άμστερνταμ, περιτριγυρισμένοι από διάφορες γενιές κλασικών MX-5.
Το 1974, ο Tom Matano ξεκίνησε την καριέρα του στην αυτοκινητοβιομηχανία και το 1983, εντάχθηκε στη Mazda ως Chief Designer για την Mazda Operations Βόρειας Αμερικής. Αργότερα έγινε Αντιπρόεδρος Σχεδιασμού και τελικά Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος των Western Operations για τη Mazda R&D Βόρειας Αμερικής, καθώς και Εκτελεστικός Σχεδιαστής και Διευθυντής της Mazda Operations Βόρειας Αμερικής.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη Mazda, τα σχέδιά του πρωταγωνίστησαν σε πολλά Mazda οχήματα, όπως το Mazda RX-7, το Mazda MX-5 και το πρωτότυπο αυτοκίνητο Miata «M-Coupe», καθώς και σε πολλά άλλα project που δημιουργήθηκαν από τον ίδιο και τις ομάδες σχεδιασμού του. Παρόλο που είναι 75 ετών, εξακολουθεί να μοιράζεται το πάθος του για τη σχεδίαση με τις νεότερες γενιές και διδάσκει τέχνη στην Academy of Art University στο Σαν Φρανσίσκο.
Για περισσότερα από 20 χρόνια, ο Διευθυντής Σχεδίασης της Mazda Motor Europe, Jo Stenuit, ασχολήθηκε με το σχεδιασμό διαφόρων πρωτοτύπων αυτοκινήτων και οχημάτων παραγωγής – αναπτύσσοντας σχεδιασμούς και brand strategies. Ο συνδυασμός των σπουδών του στο Product Design και στο Vehicle Design τον έκαναν έναν ισχυρό σχεδιαστή με ικανότητα κατανόησης των μελλοντικών αναγκών και επιθυμιών των πελατών, αλλά και των προβλημάτων μηχανικής. Έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ομάδα σχεδιασμού της Mazda όσον αφορά την ανύψωση της μάρκας στο premium επίπεδο σχεδίασης που έχει φτάσει τώρα, όχι μόνο δημιουργώντας βραβευμένα σχέδια αλλά και συμβάλλοντας στη συνολική εικόνα της μάρκας.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις και επιτυχίες όσον αφορά το σχεδιασμό ενός αυτοκινήτου;
Tom Matano: «Το αρχικό θέμα σχεδίασης πρέπει να υλοποιηθεί ως σχέδιο παραγωγής χωρίς να χάσει την αρχική ιδέα του, αφού υποστεί τους ελέγχους που σχετίζονται με το σχεδιασμό του προϊόντος και την κατασκευαστική περίοδο. Στην εποχή μου, ήμασταν τυχεροί με τα FD RX-7, NA/NB Miatas, MX-6 και Mazda3. Η ομάδα μηχανικών της Mazda υποστήριζε το σχεδιαστικό όραμα και συνεργαζόταν μαζί μας».
Jo Stenuit: «Η πρόκληση είναι το σχέδιο σου να ανταποκριθεί στις πολλαπλές απαιτήσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το όραμά σου ως σχεδιαστής αυτοκινήτων δεν χάνεται. Αυτό λειτουργεί εάν εστιάσεις πλήρως στον στόχο σου (στην περίπτωση της Mazda: Kodo design) και επικοινωνείς τακτικά με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της εταιρείας. Η επιτυχία έρχεται όταν όλοι οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί είναι ευχαριστημένοι με τη συνεισφορά τους και όταν οι πελάτες μας αγαπούν το αυτοκίνητο».
Τι είναι αυτό που κάνει ένα σχέδιο της Mazda τόσο μοναδικό;
«Το κάθε σχέδιο της Mazda έχει μια ψυχή που επικοινωνεί μέσω των επιφανειών των οχημάτων που δημιουργούμε. Υπάρχει μια συναισθηματική σύνδεση και έπειτα υπάρχει η αφή και η αίσθηση των υλικών στο εσωτερικό, μέσω των οποίων συμβαίνει η ανθρώπινη αλληλεπίδραση», λέει ο Tom Matano.
Για τον Jo Stenuit, αυτό που είναι επίσης σημαντικό είναι η εστίαση της Mazda στη δημιουργία αυτοκινήτων για ανθρώπους που αγαπούν την οδήγηση. «Αυτό εκφράζεται μέσω του τρόπου που διαμορφώνουμε τους εξωτερικούς χώρους με τη σχεδιαστική μας φιλοσοφία Kodo, και τους εσωτερικούς χώρους που εστιάζουν στον οδηγό. Το Kodo δημιουργεί μια αίσθηση κίνησης μέσα από δυναμικές αναλογίες και χειροποίητες επιφάνειες. Το εσωτερικό είναι πάντα φιλόξενο, μινιμαλιστικό και εμπλουτισμένο με όμορφους συνδυασμούς υλικών. Αυτός ο συνδυασμός εξωτερικού και εσωτερικού αναδεικνύει τον Ιαπωνικό χαρακτήρα της Mazda.”
Ποιες είναι οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ των διαφορετικών γενεών σχεδιαστών;
Jo Stenuit: «Προφανώς, οι δύο μας έχουμε σχεδιάσει για διαφορετικές γενιές πελατών, αλλά κατ 'αρχήν, ο σχεδιασμός του αυτοκινήτου παρέμεινε πολύ παρόμοιος. Έχουμε και οι δύο πάθος για τα αυτοκίνητα και θέλουμε να δημιουργούμε αυτοκίνητα που κινούν τους ανθρώπους. Τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι πολύ πιο περίπλοκα και απαιτούν μια πιο ολιστική σχεδιαστική προσέγγιση. Μια επίσης μεγάλη αλλαγή είναι η «παγκοσμιοποίηση» στη σχεδίαση αυτοκινήτων. Το να έχουμε μια ομάδα Ευρωπαίων, Ρώσων, Κινέζων και Ινδών μαζί είναι εφικτό λόγω ενός συνδεδεμένου κόσμου, γεγονός που καθιστά την αγορά πολύ πιο ανταγωνιστική από πριν».
Για τον Tom Matano, υπάρχουν διαφορές λόγω της ηλικίας τους και των διαφορετικών εμπειριών τους σε διάφορες φάσεις της ζωής. «Μαζί με τις νέες τεχνολογίες, υπάρχουν νέα υλικά και διαδικασίες παραγωγής που εξελίσσονται συνεχώς και επηρεάζουν το αποτέλεσμα του σχεδιασμού. Άλλοι παράγοντες είναι οι κανονιστικές αλλαγές που φέρνουν σημαντικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική, όπως οι κανόνες ασφαλείας ή η κατανάλωση καυσίμου που απαιτούν πολύ μεγαλύτερη αεροδυναμική απόδοση και μικρότερα βάρη. Ή ακόμα οι κινήσεις με στόχο τη βιωσιμότητα, με μηδενικές εκπομπές/μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα».
Ποιο είναι το προσωπικό σας μότο και μπορείτε να το εξηγήσετε με περισσότερες λεπτομέρειες;
Jo Stenuit: «Το προσωπικό μου μότο είναι να δημιουργώ ιδέες σχεδίασης σε χαρτί και να τις υλοποιώ το συντομότερο δυνατό, κατά προτίμηση με φυσικό τρόπο. Το δοκιμάζεις μόνος σου και το δείχνεις σε άλλους. Μετά χρησιμοποιείς το feedback για να μάθεις και να βελτιωθείς. Ο σχεδιασμός έχει να κάνει με τη δοκιμή, την επικοινωνία και τελικά τη λήψη σωστών αποφάσεων».
Tom Matano: «Σχεδιάζω πάντα τα πράγματα με ειλικρίνεια ανάλογα με αυτό που κάνουν και όσο πιο απλά γίνεται, με βάση την αναλογία, το φως και τη σκιά για να δημιουργήσω μια δυναμική κίνηση κατά μήκος μιας αρμονικής κατανομής βάρους. Γίνεσαι το αντικείμενο που σχεδιάζεις και σκέφτεσαι το σχέδιο από «μέσα» αντί να το κοιτάς απλώς από «έξω». Το αποκαλώ Μέθοδος Σχεδιασμού με Ενσυναίσθηση».
Το «Jinba Ittai» από την αρχή, αποτελούσε την φιλοσοφία πίσω από το MX-5. Ο ιαπωνικός όρος περιγράφει την αρμονία μεταξύ ενός έφιππου τοξότη και του αλόγου του. Για τη Mazda, αντιπροσωπεύει τη σύνδεση που δημιουργεί ένας οδηγός με ένα αυτοκίνητο που λειτουργεί όπως ακριβώς χρειάζεται ο οδηγός. Ο Tom Matano και η ομάδα του ξεκίνησαν με το όνειρο ενός νέου προσιτού σπορ αυτοκινήτου που κατασκευάστηκε για τους λάτρεις της οδήγησης.
Τι έκανε όμως το MX-5 τόσο επιτυχημένο παγκοσμίως όλα αυτά τα χρόνια;
Jo Stenuit: «Η επιτυχία οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρχε μια ξεκάθαρη εικόνα από την αρχή: φτιάξτε ένα προσιτό, μικρό, ευέλικτο αυτοκίνητο που αρέσει στους ανθρώπους να οδηγούν, ακόμη και με χαμηλή ταχύτητα. Ένα αυτοκίνητο που εκπέμπει θετικότητα, ακόμη και στους ανθρώπους που απλά το βλέπουν να περνάει από μπροστά τους. Παρέμεινε επιτυχημένο και επίκαιρο, επειδή για περισσότερα από 30 χρόνια έχουμε διατηρήσει τη βασική ιδέα του αυτοκινήτου, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα ένα σύνολο θαυμαστών που συνεχώς αυξάνεται».
Tom Matano: «Είναι επίσης το απλό και σαφές μήνυμα της διασκέδασης στην οδήγηση, που φαίνεται μέσα από τη σχεδίαση - τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό του, με απλά αλλά αποτελεσματικά εργαλεία κίνησης και μια καλή αίσθηση που εμπνέει το αυτοκίνητο».
Τι είναι αυτό που σας έρχεται στο μυαλό, όταν σκέφτεστε την καριέρα σας στη Mazda;
Ο Matano, ήταν τυχερός που βρέθηκε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή και είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με τους κατάλληλους ανθρώπους. «Μπόρεσα να χρησιμοποιήσω όλες τις γνώσεις και την εμπειρία της ζωής μου όσο εργαζόμουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Ιαπωνία και συνεργαζόμουν με κορυφαία ταλέντα παγκοσμίως. Για παράδειγμα, ο σχεδιαστής της Mazda, Ikuo Maeda. Αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της καριέρας μου και ήταν ο προστατευόμενος μου στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ξεκινήσαμε να αναπτύσσουμε το σχεδιαστικό όραμα και τη φιλοσοφία μας στα τέλη της δεκαετίας του 1990. O Ikuo Maeda τελικά έγινε ένας πραγματικός ηγέτης στον σχεδιασμό, σε παγκόσμιο επίπεδο»
Ο Jo Stenuit προσθέτει, «Ήμουν τυχερός. Τυχερός που εργαζόμουν για μια εταιρεία που περιμένει από σένα να έχεις τη δική σου γνώμη και τρόπους εργασίας, που σου επιτρέπει να έχεις λόγο για ό,τι συμβαίνει στα κεντρικά γραφεία στη Χιροσίμα, που είναι έντονα εστιασμένη στον στόχο της. Θα θυμάμαι πάντα τη διετή μου θητεία στην Ιαπωνία ως μια από τις σημαντικότερες περιόδους της ζωής και της δουλειάς μου. Η εντρύφηση μου στην ιαπωνική κουλτούρα ήταν μια μοναδική και συγκινητική εμπειρία».
